ระบบแฟรนไชส์มีหลายรูปแบบแตกต่างกัน และมีพัฒนาการมาอย่างต่อเนื่องตามสังคมที่เปลี่ยนไป สรุปโดยหลักได้ 3 ประการ ดังนี้

ประการแรก ต้องมีผู้ซื้อและผู้ขายแฟรนไชส์ โดยที่ระบบธุรกิจจะมีการทำงานเป็นมาตรฐานเดียวกัน ไม่ว่าสินค้า/บริการ วิธีการให้บริการ เครื่องมือหรือสูตรที่เฉพาะที่คิดค้นขึ้น

ประการที่สอง ธุรกิจจะมีการถ่ายทอดเทคโนโลยี การสอนงาน การให้ความช่วยเหลือในการดำเนินงาน การใช้เครื่องหมายการค้าและวิธีนำเสนอสินค้า ทุกอย่างจัดเป็นรูปแบบเดียวกัน

ประการสุดท้าย การที่ธุรกิจทั้งระบบจะดำเนินไปได้ด้วยดี ต้องมีค่าใช้จ่ายในการดูแลพัฒนา จึงกำหนดการเก็บค่าใช้จ่ายด้วยการจ่ายค่าตอบแทนการบริหารงานอย่างน้อย 2 อย่าง คือ

    - ค่าแรกเข้าในการใช้เครื่องหมายการค้า (Franchise Fee/Initial Fee) ที่จะมีการจัดเก็บในครั้งแรก                 - ค่าตอบแทนผลดำเนินการ (Royalty Fee) ซึ่งเป็นค่าใช้จ่ายต่อเนื่องในการดำเนินธุรกิจนั้น

ธุรกิจแต่ละรายจะดำเนินการได้ดีมากแค่ไหนขึ้นอยู่กับการจัดการขององค์กร ไม่ได้ขึ้นอยู่กับการเป็นธุรกิจแฟรนไชส์แล้วจะประสบความสำเร็จเสมอไป เพียงแต่ระบบแฟรนไชส์จะช่วยเกื้อให้การขยายงานระบบสาขาทำได้ดีมากขึ้นเท่านั้น

นิยามของระบบธุรกิจที่เรียกว่า แฟรนไชส์จากหลายมุมมอง

ในมุมหนึ่งของเจ้าของธุรกิจแฟรนไชส์ คือการขยายตลาดโดยมีผู้ประกอบการที่ได้รับสิทธิ์ในการใช้เครื่องหมายการค้า โดยแลกกับการชำระค่าธรรมเนียม มีประโยชน์ในแง่ของการที่มีคนมาช่วยขยายธุรกิจโดยไม่ต้องลงทุนเอง มีคนมาช่วยทำตลาดให้ เป็นวิธีการขยายสาขาโดยไม่ต้องเสี่ยง และยังสร้างรายได้จากแฟรนไชส์ซี โดยการเก็บค่าแรกเข้า และค่าโฆษณาหรือค่าการส่งเสริมการตลาดที่เกิดขึ้น

ในมุมมองของกฎหมาย คือแฟรนไชส์ซีได้รับมอบสิทธิ์ในการนำเสนอ จำหน่ายสินค้า/บริการ ภายใต้แผนการตลาดที่ระบุไว้เป็นสำคัญ เช่น เครื่องหมายการค้า ช่องทางการค้าและโฆษณา ในเมื่อแฟรนไชส์ซีซื้อระบบธุรกิจของ แฟรนไชส์ซอร์แล้ว สิ่งที่แฟรนไชส์ซอร์ต้องมีให้คือระบบธุรกิจและแผนการจัดการด้านต่างๆ ให้พร้อม แฟรนไชส์ซอร์ต้องช่วยแฟรนไชส์ซีในการเริ่มธุรกิจ เช่น เรื่องการตกแต่ง การออกแบบร้าน ให้ความช่วยเหลือการประกอบธุรกิจในช่วงการเริ่มต้น

แฟรนไชส์ซีต้องชำระค่าธรรมเนียมทั้งทางตรง เช่น ค่า Franchise Fee/Initial Fee หรือค่า Royalty Fee ที่มีข้อตกลงรายการจ่ายที่ชัดเจน และเป็นเงินสำหรับค่าใช้จ่ายทางอ้อมที่จะเกิดขึ้น

ค่าใช้จ่ายทางอ้อมโดยส่วนใหญ่จะเป็นสิ่งที่เกิดจากกิจกรรมที่ไม่ได้อยู่ในแผนงานจากส่วนกลาง เช่น การส่งเสริมการขาย (Promotion) ในพื้นที่ท้องถิ่นของแฟรนไชส์ซีที่ภาคอิสาน ในช่วงที่เป็นเทศกาลเข้าพรรษา มีการจัดงานแห่เทียน ซึ่งไม่ได้มีแผนการตลาดเป็นการเฉพาะ เนื่องจากการทำประชาสัมพันธ์ สื่อจะประชาสัมพันธ์ออกไปเป็นภาพรวมของบริษัท แต่เมื่อแฟรนไชส์ซีขอมาว่า มีนักท่องเที่ยวเข้ามามากในช่วงเทศกาล จะทำอย่างไรที่จะสามารถจัดให้มีการส่งเสริมการขายในพื้นที่ ณ ช่วงเวลานั้น การจัดงานดังกล่าวคือค่าใช้จ่ายทางอ้อมที่อาจเกิดขึ้น

เรื่องราวของแฟรนไชส์จะเป็นไปด้วยดีนั้น ขึ้นอยู่กับการสร้างตลาด การสร้างตราสินค้า ต้องมีการจัดทำอย่างต่อเนื่องเพื่อรักษาตลาดและสร้างความพอใจให้ลูกค้า ตัวองค์กรต้องมีการจัดการอย่างมีระบบเพื่อให้การดำเนินงานราบรื่น และต้องมีการสร้างความสัมพันธ์ในระหว่างกลุ่มผู้ประกอบการอย่างต่อเนื่อง ทั้งสามส่วนคือ เครื่องแสดงแนวทางของการดำเนินธุรกิจกิจที่ดี ที่เป็นข้อแตกต่างจากการดำเนินธุรกิจในรูปแบบอื่น

สรุป นิยามของคำว่าแฟรนไชส์ (franchise)

            การทำธุรกิจรูปแบบนี้ต้องอาศัยการ ช่วยเหลือกันอย่างเป็นระบบ มีรูปแบบการทำงานชัดเจน และแฟรนไชส์เป็นการดำเนินธุรกิจที่สามารถจะสร้างร้านค้าเล็กๆ ให้รวมตัวกลายเป็นธุรกิจขนาดใหญ่ขึ้นมาได้ สรุปได้ว่า

ธุรกิจระบบแฟรนไชส์ (franchising) คือ กระบวนการทางธุรกิจซึ่งกลุ่มบุคคลที่ได้พัฒนาวิธีการอันได้รับการพิสูจน์แล้วว่าประสบความสำเร็จในการประกอบการและการจัดการธุรกิจ ได้ถ่ายทอดสิทธิในการประกอบการธุรกิจรูปแบบดังกล่าวให้กับกลุ่มบุคคลอื่นภายใต้ตราสินค้าหรือบริการ หรือเครื่องหมายการค้าอันหนึ่งอันใด โดยกระบวนการนี้เกี่ยวข้องกับการทำข้อตกลงทางกฎหมายระหว่างกลุ่มบุคคล 2 กลุ่มในข้างต้น

ธุรกิจแฟรนไชส์จะเกาะติดไปกับวิถีชีวิตของสังคมสมัยใหม่ เป็นการบริหารความเชี่ยวชาญ การบริหารงานที่สานประโยชน์ แต่ไม่ใช่เรื่องง่าย ต้องอาศัยความอดทนและทุ่มเทในการสร้างระบบขึ้นมา ถึงวันนี้ธุรกิจแฟรนไชส์มีบทพิสูจน์มามากกว่าห้าสิบปี และมีอัตราการเติบโตเป็นที่ยอมรับทั่วโลก 

ร่วมแสดงความคิดเห็น ชื่อ-สกุล : E-mail : รายละเอียด : รหัสอ้างอิง : ผู้ร่วมแสดงความคิดเห็น ลำดับ รายละเอียด